Niemand ontkomt eraan. Op een dag krijg je te maken met een erfenis. Met een duurder woord nalatenschap. Sowieso moet je nadenken over wat er met jouw bezittingen en eventueel schulden moet gebeuren wanneer je er niet meer bent. Andersom krijg je mogelijk te maken met een situatie dat je juist de erfgenaam bent. Er zijn in beide gevallen vaak lastige financiële keuzes die je moet maken. Want wat is verstandig in welke situatie? En, is het altijd beter om bij leven al te geven? In Blik op Kruiswerk van dit voorjaar helpt Farah Leening, financieel adviseur en eigenaar van Rowen Advies je op weg. Hier in Blik magazine vind je extra achtergrondinformatie.
Beter een testament?
Veelvoorkomende situaties waarin het slim kan zijn een testament te maken.
- Je woont samen.
- Je hebt kinderen.
- Je hebt kleinkinderen.
- Je bent gescheiden en hertrouwt (of wordt geregistreerd partners).
- Je gaat ondernemen.
- Je wilt een duidelijk omschreven erfstuk (een legaat), zoals een meubelstuk, sieraad of geldbedrag, nalaten aan iemand die niet je erfgenamen is of aan een goed doel.
- Je wilt zelf iemand aanwijzen die jouw erfenis beheert en deze vertegenwoordigt bij je erfgenamen (een executeur).
- Je wilt dat een wettelijke erfgenaam geen erfenis krijgt.
- Je hebt bezittingen in het buitenland.
- Je wilt besparen op erfbelasting.
Volgorde van erven volgens de wet
De wet is op zich duidelijk over wie erft. Er zijn groepen gemaakt. De eerste groep zijn kinderen en de echtgenoot of geregistreerd partner. Als de kinderen niet meer leven, dan erven de kleinkinderen in hun plaats. De tweede groep zijn ouders, broers en zussen. Als broers of zussen niet meer leven, dan erven de kinderen van de broers of zussen in hun plaats. De derde groep is de grootouders en de vierde groep de overgrootouders.
Eerst erven de erfgenamen in de eerste groep. Zij die er niet, dan erven de mensen uit de tweede groep. Is hier ook geen erfgenaam? Dan komt de derde groep en tot slot de vierde groep. Als er geen erfgenamen zijn in deze groepen, dan krijgt de staat de erfenis. Dit is ook zo wanneer alle erfgenamen de erfenis weigeren aan te nemen (de erfenis verwerpen) of wanneer erfgenamen zich niet melden. De staat bewaart de nalatenschap 20 jaar. Daarna krijgt de staat de erfenis.
Erfbelasting betalen ja of nee?
Belastingvrij schenken
Tot een bepaald bedrag hoef je geen schenkbelasting te betalen. Hoeveel dat is hangt af van de relatie tussen schenker en ontvanger. En van het doel waarvoor het geld wordt gebruikt. Op deze pagina van de Belastingdienst vind je de meest voorkomende schenkingsvrijstellingen 2024.
De 180-dagenregeling
Als je binnen 180 dagen na de schenking komt te overlijden, dan wordt de schenking als onderdeel van de erfenis beschouwd. De erfgenamen moeten hierover erfbelasting betalen. Tenzij sprake is van een uitzondering, zoals de eenmalige verhoogde belastingvrije schenking of de schenking voor een dure studie of eigen woning.
Zo belangrijk kan een testament zijn
Farah Leening: ‘Recent had ik een situatie waarin een meneer eerder getrouwd was geweest en twee kinderen uit dat huwelijk had. De meneer is gescheiden en hertrouwd toen die kinderen 30-plus waren. De meneer heeft een woning van meer dan een miljoen euro en veel spaargeld. In het testament staat zijn nieuwe vrouw als langstlevende en als erfgenaam samen met zijn kinderen. Na het overlijden, 8 maanden na het opstellen van het testament, gaan alle bezittingen naar de langstlevende en krijgen de kinderen een vordering op de langstlevende. Precies volgens het testament. In het testament van de langstlevende staat dat alle bezittingen naar de dochter van langstlevende gaan. Nu de kinderen van haar overleden echtgenoot geen erfgenaam zijn en ook vanuit de bloedlijn geen recht hebben op de erfenis, lopen de kinderen van het eerste huwelijk een groot deel van de erfenis mis. De kinderen waren het er absoluut niet mee eens en kregen ruzie met hun stiefmoeder, aangezien alles waar hun vader voor had gewerkt voor het grootste deel niet bij hen uit zou gaan komen, maar bij de dochter van de stiefmoeder.’
“De kinderen waren het er absoluut niet mee eens
Financieel advies en hulp bij je aangifte
Erfrecht, erfbelasting en schenkbelasting zijn complex. Om in elk geval een juiste en volledige aangifte in te kunnen dienen namens alle erfgenamen en waar mogelijk ook belasting te besparen is een belastingadviseur of financieel adviseur geen slecht idee. Rowen Advies, partner van Kruiswerk, adviseert rondom schenkingen en helpt bij het voldoen van de verplichtingen rondom overlijden, zoals de aangifte erfbelasting.
Wil je liever dat de adviseur bij jou langskomt? Ook dat kan! De adviseur kan dan ook helpen bij het verzamelen van de juiste gegevens.
Ben je lid van Kruiswerk?
Dan maak je gebruik van de volgende voordelen:
- Gemiddeld € 60,- korting per aangifte;
- Gratis een digitale kopie van de ingediende aangiftes en/of aanvragen.
- Tegen een extra betaling van € 5,- ontvang je de kopie ook per post;
- € 50,- korting op het reguliere uurtarief.
- Bij advies en hulp thuis betaal je als lid van Kruiswerk € 15,- aan voorrijkosten per aanvraag. Niet-leden betalen € 25,-.
Wat als er schulden zijn?
Lang niet iedereen bouwt een vermogen op of heeft bezittingen om na te laten. Soms laat een overleden persoon weinig na of heeft hij of zij nog rekeningen uitstaan. ‘In het geval van schulden kun je de erfenis weigeren bij de notaris. Dit heet verwerpen. Je ontvangt dan niks, maar je hoeft ook geen schulden te betalen,’ weet Farah: ‘Als je niet wilt dat je minderjarige kinderen vervolgens de erfgenamen worden, moet je de erfenis ook namens hen verwerpen.’
Benificiar aanvaarden
Er bestaat ook een tussenvariant: benificiair aanvaarden. Dan aanvaard je de erfenis, niet de schulden.
Als je een minderjarig kind hebt en je wilt de erfenis wel aanvaarden, móet je zelfs benificiair aanvaarden. Dit is een bescherming voor hem/haar.