Welkom in het Museum van dierbare erfstukken. Altijd geopend en in voor nieuwe items in de collectie!
Een erfstuk is vaak meer dan materieel bezit. Het zijn familieschatten met emotie, geschiedenis en herinneringen. Het delen en in stand houden van deze schatten en mooie herinneringen, maakt iedereen blij!
de 'merklap' geborduurd door tante Mina staat symbool voor de warme herinneringen
naald en draad, 1878
Merklap uit Lathum
Ine de Laak beleefde mooie momenten aan de Groenestraat in Lathum. Haar oma en opa woonden er: 'Ik heb daar goede herinneringen aan, aan de oude kleine woonboerderij, de schuur met beesten en de familiefeesten die traditioneel gevierd werden.' Via haar moeder kreeg ze een 'merklap' geborduurd door tante Mina. De lap staat symbool voor de warme herinneringen: 'Via Google kwam ik erachter dat kenners dit eigenlijk geen merklap noemen, het is een "borduurlap". Een merklap werd geborduurd door jonge meisjes, rood garen op een linnen lap. Dit was ter oefening van de letters die later werden gebruikt om het eigen linnen duidelijk te merken als het ter bleek werd gelegd.'
Ine: 'Op een borduurlap is niet altijd een alfabet geborduurd, maar er is wel altijd netjes een rand omheen geborduurd en ook de motieven worden symmetrisch gerangschikt. Deze lap is geborduurd met wol op linnen.'
Symboliek
Er staan veel verwijzingen naar de familie in en veel symboliek: symbolen van een trouw en goed gelovig leven. Zo zien we engelen, kandelaars met kaarsen, kruizen, kronen, rozen, vruchten, hartjes, een haan, bruidskransjes en twee levensbomen.
De lap werd geborduurd door tante Mina voor de ouders van Willem bij hun huwelijk in 1878. Anne Marie H was de moeder van mijn opa Willem Hendriksen (meisjesnaam Hendriksen) Gerardus H was de vader van opa Willem. Opa is geboren in 1900. Opa had vijf broers en twee zussen (Anna en Marie).'
Ine verklaart wat we op de borduurlap verder nog zien: 'Het altaar, monstrans en kelk op de lap zijn naar voorbeeld van de Giesbeekse R-K kerk. IHS is een monogram dat geregeld gebruikt wordt op katholieke voorwerpen. Dit monogram kwam op in de hoge middeleeuwen. Het monogram IHS is de weergave van de eerste drie letters van Jezus in Griekse hoofdletters (ΙΗΣΟΥΣ): Iota, Eta en Sigma. IH betekent: ‘In handen’ of ‘Ter ere van’. IKA is een afkorting uit de oude Grieks orthodoxe kerk die betekent: "God overwint".'
ik koester het nog elke dag en houdt de herinnering aan onze buurvrouw een beetje levend
porselein, 1920
Droste servies
'In de jaren 1920 – 1930 organiseert Droste Cacao een spaaractie. Droste Cacao was toen één van de meest bekende producten en verkrijgbaar bij de plaatselijke drogist in Nederland', weet Jeanette Mertens. Ze erfde een Droste servies van haar voormalig buurvrouw.
Ze vertelt: 'Rond 1900 verschijnt de verpleegster op de blikken cacaopoeder. Dit is vermoedelijk bedacht door de Haarlemse reclametekenaar Jan (Johannes) Musset, die zich heeft laten inspireren door een pastel van de Zwitserse schilder Jean Etienne Liotard: La serveuse de chocolat, ook wel La belle chocolatière genoemd. Hiermee wordt gewezen op de heilzame werking van chocolademelk. Dit beeldmerk werd vanaf toen onlosmakelijk verbonden met de naam Droste.
Droste doet aan klantenbinding door het op touw zetten van verschillende spaaracties. Bij nagenoeg alle Droste-producten zaten bonnen waarmee gespaard kon worden voor diverse artikelen. In 1920 is de Droste kop en schotel gratis tegen 50 bonnen. Het porselein assortiment wordt uitgebreid met bekers en presenteerbladen (250 bonnen) en in 1925 komt er een chocoladeketel (ook 250 bonnen) bij. Er moest dus flink wat chocolade gegeten worden om al die bonnen bij elkaar te sparen.'
Nostalgie en oude waarden
Jeanette: 'Onze oudere buurvrouw had flink gespaard en het servies stond bij haar mooi opgeborgen in het keukenkastje. In de avond na de kerkdienst met Kerst kwamen mijn ouders, broers en ik jaarlijks bij haar voor een gezellig moment samen. En daar stonden dan de prachtige Droste bekers en kop en schotels op tafel met échte warme chocolademelk, geklopte slagroom en een stukje chocolade. Een prachtig plaatje, heel speciaal om eruit te mogen drinken en vooral erg lekker! Na haar overlijden kreeg ik het servies en tot de dag van vandaag staat dit bij ons op een dressoir. Ik heb het later nog wat uitgebreid met het dienblad. Voor mij staat het voor nostalgie, oude waarden maar ook prachtige vormgeving. Ik koester het nog elke dag en houdt de herinnering aan onze buurvrouw hiermee een beetje levend.'
mijn oma was de liefste, leukste en mooiste oma van de wereld
metaal, 1950 -1955
Theelepels
Cynthia van den Heuvel: 'Mijn oma was de liefste, leukste en mooiste oma van de wereld. Voor mij alleen natuurlijk. Ze stierf toen ik nog geen zes was en toch heb ik hele levendige en warme herinneringen aan haar. Ik ben bij haar thuis eind jaren ’60 geboren op de logeerkamer in Vught. Alles in huis was altijd enorm schoon en netjes gepoetst. De salontafel, de kasten, het dressoir en het bestek; het glom je tegemoet. En op het dressoir stond op een tapijtkleedje ook een tinnen houdertje met daarin theelepeltjes. Van de KRO natuurlijk. Want mijn oma en opa waren geboren Bosschenaren en Rooms-Katholiek. Een en al gezelligheid, altijd goed en veel eten en drinken, kamer voor sigarettenrook en praten tot ze erbij neervielen.
Wie het weet, laat het weten!
Voor mij is deze hele herinnering symbolisch verpakt in de erfenis van dit potje met KRO-theelepels, dat deze omroep in de jaren ’50 uitgaf. Ik denk aan trouwe leden of verkrijgbaar na het sparen van het bonnetjes. Wie het weet, laat het weten! Wat ik wel weet, is dat ze tussen 1950-1955 werden gemaakt door het bedrijf Geha als propagandamateriaal voor de KRO.
“Mijn mooiste erfenis is helemaal niet zo mooi
En echt heel mooi is het niet. De maker van de lepetjes, Geha Schoonhoven, werd opgericht in 1925 en ik kan er weinig tot niets verder over vinden op internet. Wel vind ik tal van andere theelepeltjes door Geha vervaardigd in die jaren en in de prijsklassen tussen de 2 en de 5 euro.
Nu ben ik eens op de website van Blokker gaan kijken en een theelepel vandaag de dag heeft dezelfde prijs. Dus qua waarde ben ik van deze theelepel als erfenis niets rijker geworden. Met het theelepeltje houd ik wel mijn Brabantse roots vast als ik er dagelijks mee roer in de thee aan de andere kant van Nederland. En dat is voor mij (en mijn oma) rijk genoeg!'
Schoteltje
Als Lara Tempel vroeger bij haar oma op bezoek ging, kreeg ze limonade in een glas. Toen ze wat ouder en daarmee voorzichtiger werd, mocht ze zelf een mooi kopje en schoteltje uitzoeken om thee uit te drinken: 'Op tafel stond een klein doosje dat me altijd erg intrigeerde. Van mijn lieve oma mocht ik daar dan een klein pepermuntje uitpakken.
Na haar overlijden op 99-jarige leeftijd hebben we met de familie haar huis leeggehaald en vond ik het voor mij, mooiste kopje en schoteltje én het doosje!
Deze heb ik samen met een Mariabeeldje van haar mee mogen nemen.
Het staat bij mij thuis als een soort mini-bedevaartplek. Ik heb hier allerlei, ooit gekregen cadeautjes die geluk brengen in gezet. Het theekopje is helaas gesneuveld, maar het schoteltje, het doosje en de andere spulletjes staan bij elkaar. Ik brand er kaarsjes als ik denk dat iemand daar steun en hulp van ervaart.
Het heeft al heel wat keren geholpen naar mijn idee. Ik kijk er regelmatig even naar en denk dan met veel liefde terug aan de kopjes thee die ik met mijn lieve oma dronk!'
Spiegel
Minie Nijenhuis: 'Deze spiegel hing altijd bij mijn grootouders in de woonkamer. Het verhaal is dat mijn overgrootvader deze vroeger heeft gekocht voor twee gulden en vijftig cent. Hij heeft deze spiegel op zijn schouder vervoerd van Markvelde naar Borculo. Dit is op zich al een hele klus. Je moet je voorstellen dat hij toen 0,11 cent per dag verdiende. Dus hij heeft er een hele tijd voor moeten werken. Mijn overgrootvader is geboren op 18 april 1868. Zelf ben ik geboren in 1955 en ik heb hem niet persoonlijk gekend, hij was toen al overleden.'
Marianne Van den Berg: 'Mijn wijlen broer van mijn vader woonde met zijn vrouw in Zuid Afrika. Op een dag keken zij rond in een antiekwinkel.
Daar zagen zij twee grote, met prachtig houtsnijwerk bewerkte kisten staan. De volgende dag ging mijn oom er heen om als verrassing voor hun zoveelste huwelijksdag een van de kisten te kopen voor zijn vrouw. Tot zijn verbazing was een van de kisten verkocht.
Hij kocht de andere kist. Toen de grote dag daar was, gaf hij de kist aan zijn vrouw. Die barstte in lachen uit. Wat bleek? Zij had die andere kist gekocht om op deze dag aan hem te geven. Deze kisten staan nu bij mij.'
Maria Schlaghecke: 'Deze klok is al zo lang ik denken kan in de familie. Eerst bij mijn oma, later bij mijn ouders en nu al zo'n 40 jaar bij mij. Volgens zeggen komt hij uit ongeveer eind 19de eeuw.
Gemaakt of verkocht door horlogerie jacq. Van Baal uit Nijmegen, volgens de plaquette die erop zit. En hij doet het nog steeds!
Niemand mag eraan komen, alleen ikzelf. Als er dan iets mee gebeurd, ben ik de enige schuldige. Bij elke verhuizing vervoerde ik hem op mijn schoot. Ik hang erg aan de klok. Het was een lievelingsstuk van mijn moeder.'
“Bij elke verhuizing vervoerde ik hem op mijn schoot
Wat maakt van een erfstuk een familieschat?
Een erfstuk is een heuse familieschat als het een sentimentele waarde heeft voor de familie. Sieraden, meubels, foto's, boeken en andere voorwerpen zijn onbetaalbaar op het moment dat het van een overleden dierbare is geweest. Zo'n item kan kostbaar zijn, de waarde is vaker puur emotioneel. Het is een fysieke herinnering aan de mensen die ons voorgingen en het leven dat ze leidden, en ze kunnen ons dichter bij onze familiewortels brengen.
Het horloge van je opa, de ketting van een grootmoeder of het receptenboek van je moeder roepen bijvoorbeeld mooie herinneringen op aan speciale, gedeelde momenten. Erfstukken geven ook inzicht in je cultureel erfgoed en je (familie)tradities. Ze kunnen je helpen je plaats in de wereld beter te begrijpen.
Ook is een erfstuk vaak een krachtig symbool van liefde en genegenheid. Het doorgeven van een dierbaar voorwerp aan de volgende generatie, is een manier om je liefde en dankbaarheid uit te drukken. Door de verhalen achter erfstukken, verdiepen we onze relaties en eren we de nalatenschap van onze voorgangers.
In sommige gevallen heeft een erfstuk natuurlijk (ook) een financiële waarde en kunnen ze na verloop van tijd in waarde stijgen. Antieke meubels, zeldzame munten of oldtimers kunnen bijvoorbeeld hoge verkoopprijzen opleveren. Door erfstukken te bewaren en in goede staat te houden, kunnen we ervoor zorgen dat ze lang meegaan en ze als waardevol bezit doorgeven aan toekomstige generaties.
Jouw stuk ook in het museum? Doe mee!
Heb jij een erfstuk dat in dit museum niet mag ontbreken, stuur een korte mail van maximaal 300 woorden naar communicatie@kruiswerk.nl.
Vertel in je mail alsjeblieft:
- om wat voor erfstuk het gaat;
- waarom het jou zo dierbaar is;
- welke herinneringen je erbij hebt;
- en aan wie je herinneringen hebt.
Heb je een leuke foto van je erfstuk, stuur die dan vooral mee!